Vlasrootput

OPROEP – Op zoek naar “Stille Waters”

Wie vertelt ons meer over vroegere vlasrootputten in onze regio?

In de regio van onze IOED hebben de grote stromen Schelde, Durme en Dender altijd een glansrijke hoofdrol gespeeld. Hun invloed op het landschap en op de historische ontwikkeling van het gebied valt niet te ontkennen. Toch mogen we niet vergeten dat ook heel wat stilstaande wateroppervlakken het karakter van ons landschap bepalen. Daarom zijn we op zoek naar getuigen die ons meer kunnen vertellen over een van die “stille waters”: vlasrootputten.

Typisch voor ons landschap

Wie kent ze niet: de kleine landschapselementen zoals poelen, plassen en grachten die ons landschap zo typeren. Toch zijn dit verdwijnende pareltjes in het landschap omdat ze hun vroegere bestaansreden dikwijls verloren. Oude kaarten tonen ons dat hier vroeger ontzettend veel kleine waterelementen te vinden waren.

Deze “stille waters” hadden een duidelijke functie voor onze voorouders: drinkpoel voor het vee, afbakening en bescherming van een imposante hoeve of kasteel, vlasrootput, oord van ontspanning… De nog overgebleven wateroppervlakken getuigen van de bewuste omgang van onze voorouders met het landschap en met water. Met het project “Stille Waters” zetten we dit minder evident landschappelijk erfgoed in de kijker.  

Ferraris stilstaande wateroppervlakken
Feraris © KBR

Belangrijke rol in de toekomst

Met de dreigende droogte als gevolg van de klimaatverandering is de rol van stille waters nog lang niet uitgespeeld, integendeel. Poelen vangen piekneerslag op en zorgen voor voldoende watervoorraad in drogere periodes. Daarom ontstaan tal van initiatieven om nieuwe poelen te graven of oude te herstellen! Daarnaast brengt water leven in de brouwerij: ze trekken amfibieën, insecten en andere dieren aan. Goed voor de biodiversiteit!

Op zoek naar vlasrootputten

Vele poelen in de IOED-regio hadden een specifieke functie. Ze werden namelijk gebruikt als vlasrootput. Tot in de 19e eeuw was de regio Schelde-Durme immers één van de belangrijkste gebieden van vlasteelt en vlasverwerking. Pas later verplaatste het epicentrum zich naar het zuiden van West-Vlaanderen. In de regio rond Kortrijk gebruikte men stromend water, de rivier de Leie, ook bekend als de Golden River, voor het roten van vlas: de vezels losweken van de houtige stengel om ze via verschillende stappen te kunnen verwerken tot linnen. In onze regio daarentegen groef men kleine, ondiepe putten voor het roten.

Tot WOII lag het landschap bezaaid met rootputten. De herinnering aan deze stille waters dreigt nu voorgoed te verdwijnen. Daarom is de IOED Schelde-Durme op zoek naar getuigen die het vlasroten nog meemaakten. Ken jij iemand die ons meer kan vertellen over het gebruik van de rootputten? Iemand die de doordringende geur van een rootput levendig kan beschrijven? Laat ons het weten via lies@rlsd.be.

Organisatie publieksmoment voor opgraving Hof ten Dijcke – ism gemeente Lebbeke

Een blik op meer dan een eeuw archeologisch onderzoek in onze regio

Om inzicht te krijgen in de grote verzameling aan archeologische onderzoeken die ooit liepen in de 9 gemeenten van ons werkingsgebied en de resultaten daarvan, stelden wij GATE Archaeology en Goed in Erfgoed aan om een archeologische onderzoeksbalans op te maken van de vindplaatsen in ons werkingsgebied. De onderzoekers brachten heel wat informatie en een schat aan data samen om een inhoudelijk syntheseverhaal voor de regio te brengen. Het resultaat kunnen we vanaf nu lezen!

Onderzoekspotentieel aan het licht gebracht

Om tot dat resultaat te komen, kregen de experten hulp van de erfgoedverenigingen en -vrijwilligers uit de regio, die soms zelf over collecties of documentatie beschikken. Als kers op de taart worden aan het einde van het onderzoek enkele nieuwe bovenlokale en regionale onderzoeksvragen vooropgesteld, die het archeologisch onderzoekspotentieel van de regio illustreren. Zo kunnen we in de toekomst verder aan de slag om de regio nog beter te leren kennen. 

Lees het resultaat

Wie benieuwd is naar het onderzoek, kan het syntheseverhaal online raadplegen.

Archeologische onderzoeksbalans IOED Schelde-Durme
Organisatie publieksmoment voor opgraving Hof ten Dijcke – ism gemeente Lebbeke
Publieksmoment febr 2020 Sportpark Bellekouter (11)

Verdere plannen

Later dit jaar hopen we de studie samen met GATE en Goed in Erfgoed kenbaar te maken voor het grote publiek en zo het draagvlak voor archeologie in de regio te versterken. We houden je op de hoogte!