Zoals jullie wellicht weten zijn we op zoek naar een nieuwe erfgoedcoördinator. Hierdoor draait onze IOED noodgedwongen enkele weken op een lager pitje.
Onze erfgoedmedewerkster werkt op maandag, dinsdagvoormiddag en donderdagvoormiddag.
We proberen je zo spoedig mogelijk verder te helpen, maar weet dat het even langer kan duren dan gewoonlijk.
Alvast bedankt voor je begrip.
Trek je wandelschoenen aan en ontdek de archeologische rijkdom van het Sigmagebied onder begeleiding van onze gids Erwin Meyelemans (agentschap Onroerend Erfgoed).
Onze waterrijke regio wordt niet alleen gekenmerkt door grote stromen, maar ook door talrijke kleine stilstaande waterpartijen. De stille waters liggen er niet zomaar, maar vervulden in het verleden belangrijke functies: als walgracht bij een imposante hoeve, als visvijver voor een abdij of als poel om vlas in te roten … Helaas verdwenen deze kleine landschapselementen de afgelopen decennia met rasse schreden. Niettemin hebben kleine waterpartijen vandaag en in de toekomst een rol te spelen in de strijd tegen de klimaatverandering en de biodiversiteitscrisis.
Fiets langs stille waters in Wichelen en Schoonaarde en ontdek met behulp van onze brochure en de ErfgoedApp de verhalen die schuilgaan achter deze waters.
De Intergemeentelijke Onroerend Erfgoeddienst Schelde-Durme (IOED) zet de laatste jaren steeds meer in op archeologisch erfgoed. Een volgende stap is de inwoners uit het werkingsgebied hierbij te betrekken. Archeologie spreekt immers tot de verbeelding van klein en groot. Naar aanleiding van de archeologiedagen (9-10-11 oktober) laat de IOED daarom een archeologische thema kiezen waarrond ze volgend jaar zal werken.
Tijdens de Archeologiedagen kan je deelnemen aan leerrijke, avontuurlijke en speelse activiteiten om meer te weten te komen over archeologie in al haar facetten. Ook in de regio Schelde-Durme staat er heel wat op het programma. Zo kom je in Laarne op de hoeve ter Poten alles te weten over metaaldetectie. In de bibliotheek van Lebbeke ontdek je middeleeuws aardewerk en baksteen gevonden bij de herwaardering van de site Hof ten Dijke. En In Wichelen en Schoonaarde is er de nieuwe fietstocht Verhalen bij Stille Waters.
“Bij volgende editie willen we het programma nog uitbreiden. Daarom dat we de inwoners uit onze regio nu al willen betrekken. Onder het motto ‘Een (steen)goede keuze’ kunnen ze kiezen welk archeologisch thema onze medewerkers volgend jaar dienen uit te spitten”, onthult Jan De Graef, voorzitter van IOED Schelde-Durme.
Bij politici en andere bekende figuren zijn we deze uitdrukking gewend. Gelukkig klinkt dit in combinatie met archeologen nogal vreemd in de oren. Bagger wordt immers in dit geval negatief gebruikt als rotzooi, troep … Maar baggeren is op zich een positieve en een noodzakelijke activiteit tegen het dichtslibben van rivieren. Zeker in onze ‘Lage Landen’! Anders zouden we bijvoorbeeld geen succesvolle havens hebben. Maar ook zouden we nog meer te kampen hebben met overstromingen. Dat Vlaanderen en Nederland vandaag samen de grootste en modernste baggervloot ter wereld hebben, valt dan ook vanuit die landschapsgeschiedenis te verklaren.
De geschiedenis van het baggeren zelf kent nog weinig geheimen. Er zijn veel studies over gemaakt en er bestaat zelfs een heus baggermuseum. Onderbelicht zijn echter de baggervondsten! En daar willen we met de IOED iets aan doen.
Geen paniek, wij kennen hem ook niet. Toch niet als bekend dorpsfiguur. Dries is immers geen echte dorpeling als in iemand die in een dorp woont. Maar we bedoelen het hier natuurlijk als de gekende dorpspleinen. De originele betekenis van dries is ‘braakliggend weiland’.
Een vraag die je gelukkig niet dagelijks te horen krijgt, maar je zeker niet onbekend in de oren klinkt. Iedereen heeft hierover wel al eens gepraat met familie of vrienden. Heel persoonlijke motieven liggen vandaag aan de basis van een keuze voor begraven of cremeren. Een grappige klassieker pro crematie: “Ik wil niet opgegeten worden door wormen!”
Maar dit was ooit anders: vroeger had je geen keuze. Het hing af van waar en wanneer je bent geboren. De ene bevolking kende begrafenisrituelen, de andere gebruikte enkel crematie. Iedere cultuur had zo zijn eigen voorkeur en gewoonten. Toch veranderde dat ook van tijd tot tijd en van cultuur tot cultuur. Bovendien heb je zowel binnen het begraven als het cremeren tal van varianten. De gestorven Viking die wegdrijft op een brandende drakar kennen we vanuit de vele films, series, strips, …. Minder gekend is bijvoorbeeld de gewoonte uit de Late IJzertijd om de lichamen van overledenen eerst in de open lucht te laten vergaan alvorens ze te verbranden. Tussen overlijden en cremeren kon wel een jaar zitten.
In onze regio hebben we best veel vondsten en sites die de funeraire praktijken van toen illustreren. Bovendien zijn ze terug te leiden tot verschillende archeologische periodes. Een heel bijzondere collectie is bijvoorbeeld die van de Merovingische grafvondsten (vroege middeleeuwen). Er is alvast genoeg materiaal aanwezig om de door de eeuwen veranderende gebruiken en rituelen in onze regio in kaart te brengen. Omdat het best wel wat onderzoek vraagt, zou dit thema over twee jaar lopen.
Heb je je ooit afgevraagd waarom die ene heuvel zo speciaal is? Welke grafgiften er werden meegegeven? Wil je weten wat een pestkerkhof is? Kortom je houdt wel van die meer lugubere hoekjes van ons verleden! Wel dan is dit thema jouw thema. Stem en wij beginnen te graven in onze funeraire geschiedenis.
Archeologie spreekt tot de verbeelding van klein en groot. Opgravingen maken ons nieuwsgierig want ze vertellen
iets over ons verleden: hoe leefden onze voorouders, wat aten ze, hoe zagen hun woningen eruit, …?
In het weekend van 9-10-11 oktober vinden de archeologiedagen plaats. Uit het succes van de vorige edities blijkt
dat de interesse in archeologie leeft!
Voor het eerst bundelt de IOED de belangrijkste activiteiten in onze streek samen in een folder. Wij hopen alvast dat jij ook eens komt snuisteren in het archeologische erfgoed. Trek je wandelschoenen aan of neem je fiets en ontdek tal van archeologische weetjes. Veel plezier!
Er vinden ook twee activiteiten rond archeologie later in het najaar plaats. Het centrale thema is archeologie en het Sigmaplan.
Je vindt de folder in de verschillende gemeenten van ons werkingsgebied of lees hem online.
Het is weer bijna zover. Hopelijk hebben jullie net zo hard als ons uitgekeken naar deze 33ste editie van Open Monumentendag! Dit jaar gaat de hoogdag van het bouwkundig erfgoed door op zondag 12 september. Voor het tweede jaar op rij houden we het programma iets beperkter om rekening te houden met de geldende coronamaatregelen. Toch zijn de gemeenten die bij onze IOED zijn aangesloten ook dit jaar op de proppen gekomen met een erg mooi programma. We bundelden alle activiteiten in een handige brochure waarmee je op pad kan op zondag 12 september. Je kan de brochure online bekijken of ophalen in jouw gemeente.
Het Europese jaarthema van Open Monumentendag draait rond ‘Inclusief Erfgoed’. Dit thema inspireerde tot activiteiten over erfgoed en gender, geloof, seksuele geaardheid of toegankelijkheid.
Op de website van Open Monumentendag kan je uitgebreid op ontdekking gaan hoe elk van deze thema’s gelinkt wordt aan ons erfgoed.
Ook in onze regio komt inclusie op verschillende manieren aan bod. In Buggenhout en Dendermonde brengen dementie- en/of rolstoeltoegankelijke wandelingen je bijvoorbeeld langs enkele mooie erfgoedplekjes. Ook de Regenboogwandeling in Dendermonde, die door twee studenten werd gerealiseerd om te sensibiliseren omtrent gender en seksualiteit, brengt je langs enkele Dendermondse erfgoedparels. In Hamme zet een fietstocht dan weer sterke vrouwen in de kijker die er invloed hebben gehad op de lokale geschiedenis.
Ga op 12 september op pad met onze brochure en kies zelf welke activiteiten in de Schelde-Durme regio jou het meeste aanspreken. Ook liefhebbers van het jaarthema ‘Europees jaar van het Spoor’ vinden ongetwijfeld hun gading in de brochure. En met de fototentoonstellingen in het kader van ‘Hoogtij! Feest in Rivierpark Scheldevallei’ zetten we het landschappelijk erfgoed in de kijker.
Je vindt de brochure op verschillende plaatsen:
Vorig jaar organiseerde IOED Schelde-Durme in samenwerking met de dienst Monumentenwacht en erfgoedcel Land van Dendermonde een tweedelige reeks workshops om kapeleigenaars praktische tips mee te geven over het onderhouden en het voorkomen van schade aan hun kapel. Tijdens een eerste workshop, die plaatsvond in oktober 2020, gingen we in op hoe het exterieur van een kapel het best wordt aangepakt. De tweede workshop, die zou focussen op het interieur, kon helaas niet doorgaan in de interactieve vorm die we voor ogen hadden en werd daarom uitgesteld. Nu de omstandigheden het steeds meer lijken toe te laten, prikten we een nieuwe datum voor de uitgestelde sessie.
Vrijdag 17 september 2021, Wetteren, Cooppallaan 128, start om 9u30 (tot 14u30, broodjeslunch wordt voorzien)
De workshop is gratis, inschrijven is verplicht en noodzakelijk via info@egclandvandendermonde.be. Gezien het beperkt aantal plaatsen vragen we met maximaal 2 personen in te schrijven voor dezelfde kapel (naam en adres). Graag bij inschrijving ook vermelden welke relatie u hebt tot de kapel (eigenaar, gebruiker, vrijwilliger, etc.).
Inschrijven kan tot en met 1 september. De op dat moment geldende coronamaatregelen zullen gevolgd worden. Deelnemers zullen hier tijdig van op de hoogte worden gebracht.
In Moerzeke viert de Bootdijkstraat dit jaar de vijfenzeventigste verjaardag van de Heilige Ritakapel. De kapel werd gebouwd in 1946 door de bewoners van de straat uit dank dat ze gespaard waren gebleven van rampen en dat er niemand van den Bootdijk was gesneuveld tijdens de tweede wereldoorlog. De kapel werd volledig gefinancierd door giften van bewoners van de wijk. De bouw startte op 15 mei 1946 en op 23 juni 1946 werd de Heilige Ritakapel plechtig ingewijd.
In de kapel kreeg niet alleen de Heilige Rita plaats. Naast haar beeld vinden we ook een beeld van de H. Martinus en H. Thérèse. Vier gekleurde glasramen beelden Heilige Rita, Heilige Martinus te paard, Heilige Maria met Kind en Heilige Jozef af. Rechtover de kapel werd een klein boomkapelletje gehangen ter ere van O.L.Vrouw ter Nood om bescherming te vragen tegen de overstromingen.
Nog steeds wordt deze kapel door vele mensen bezocht. Bovendien houden talrijke aanwezigen jaarlijks, vanaf 22 mei, een noveen ter ere van de H. Rita. In de mooi aangelegde tuin staan verschillende banken waar je tot rust kan komen.
De kapel is altijd open en iedereen is welkom.
Misschien herken je de kapel ook nog van ons Hams Kapelspel vorige zomer? Toen was de Heilige Ritakapel een van de zes Hamse kapellen die je op foto moest herkennen en waarvan je de klokkentoren moest fotograferen en waarbij je vragen moest oplossen om met enkele letters een woord te vormen. Winnaars wonnen toen een cultuurcheque.
Sinds kort kent ons IOED-team twee nieuwe gezichten. Onze Intergemeentelijke Onroerend Erfgoeddienst breidt dus uit van een naar twee vaste medewerkers om een vlotte werking te garanderen. Lotte Renard vult een nieuwe functie in als erfgoedmedewerker. Nele De Cocker volgt Steffi Coppens op als erfgoedcoördinator. Steffi, die IOED Schelde-Durme hielp opzetten bij de start in 2018, ging vanaf april een nieuwe uitdaging aan. We willen Steffi bedanken voor de mooie jaren en haar fantastische inzet!
Lotte is sinds maart aan de slag als medewerker van IOED Schelde-Durme. Zij heeft expertise in het domein archeologie en bouwkundig erfgoed en heeft door haar eerste stages en jobervaringen al een mooi netwerk in de erfgoedsector uitgebouwd.
Nele is de nieuwe erfgoedcoördinator van IOED Schelde-Durme en al jaren actief in de erfgoedwereld. Zij heeft expertise in bouwkundig erfgoed door haar ervaring als bouwkundig wachter bij de dienst Monumentenwacht van de provincie Oost-Vlaanderen en was ook enkele jaren aan de slag als (restauratie-)architect.
Door Lotte haar expertise in archeologisch erfgoed, Nele haar expertise in bouwkundig erfgoed en de relatie van de IOED met het Regionaal Landschap Schelde -Durme met uiteraard expertise in landschappelijk erfgoed, kunnen zij een optimale ondersteuning bieden vanuit verschillende invalshoeken bij tal van vragen en erfgoedprojecten.
Beiden staan alvast klaar om jullie te helpen en ondersteunen. Iedereen kan bij hen terecht, gaande van gemeentebesturen, architecten, bouwheren, projectontwikkelaars tot eigenaars van erfgoed enzovoort.
Heb je zelf een idee en zoek je de nodige ondersteuning om iets te realiseren? Aarzel dan ook zeker niet om met hen contact op te nemen. Zij helpen jou of je bestuur graag verder!
Om inzicht te krijgen in de grote verzameling aan archeologische onderzoeken die ooit liepen in de 9 gemeenten van ons werkingsgebied en de resultaten daarvan, stelden wij GATE Archaeology en Goed in Erfgoed aan om een archeologische onderzoeksbalans op te maken van de vindplaatsen in ons werkingsgebied. De onderzoekers brachten heel wat informatie en een schat aan data samen om een inhoudelijk syntheseverhaal voor de regio te brengen. Het resultaat kunnen we vanaf nu lezen!
Om tot dat resultaat te komen, kregen de experten hulp van de erfgoedverenigingen en -vrijwilligers uit de regio, die soms zelf over collecties of documentatie beschikken. Als kers op de taart worden aan het einde van het onderzoek enkele nieuwe bovenlokale en regionale onderzoeksvragen vooropgesteld, die het archeologisch onderzoekspotentieel van de regio illustreren. Zo kunnen we in de toekomst verder aan de slag om de regio nog beter te leren kennen.
Wie benieuwd is naar het onderzoek, kan het syntheseverhaal online raadplegen.
Later dit jaar hopen we de studie samen met GATE en Goed in Erfgoed kenbaar te maken voor het grote publiek en zo het draagvlak voor archeologie in de regio te versterken. We houden je op de hoogte!
